Hemoroidy w ciąży – czy można pomóc sobie dietą? [przykładowy jadłospis + ściąga błonnikowa]

Występowanie hemoroidów, czyli żylaków odbytu, to wstydliwa i częsta przypadłość ciężarnych kobiet. W tym artykule postaram się przybliżyć sposoby radzenia sobie z hemoroidami dietą. Pokażę też przykładowe dania, które ciężarna z powodzeniem może szybko przygotować w domu, aby pozbyć się dolegliwości.

Dlaczego w ciąży powstają hemoroidy?

Przyczyn jest kilka. Ciąża to odmienny stan, wiążący się ze zmianami fizjologii. Zwiększenie ilości progesteronu w ciąży powoduje zwiększenie podatności żył na rozciąganie, a powiększający się brzuch zaczyna uciskać żyłę główną dolną, co zwalnia przepływ krwi w jej wnętrzu. Zwiększa się także ciśnienie w żyłach doprowadzających krew do odbytu. Powiększający się brzuch i bolesne ciągnięcie więzadeł w pachwinach nie sprzyja wysiłkowi fizycznemu. W dodatku w ciąży temperatura ciała jest wyższa, a wydolność organizmu mniejsza, dlatego ciężarne niechętnie podejmują wysiłek fizyczny. Powyższe czynniki połączone z ubogą w błonnik dietą może spowodować pojawienie się hemoroidów i ich nieprzyjemnych konsekwencji. Szacuje się, że od 25-35% kobiet w ciąży cierpi na tę dolegliwość. W niektórych populacjach aż 85% kobiet w III trymestrze ciąży doświadcza epizodów związanych z hemoroidami. Można więc rzec, że jest to niemalże jak podatki – ciężko przed tym uciec!

Hemoroidy objawiają się bólem przy oddawaniu stolca, często krwawieniem, pieczeniem, a także swędzeniem, czy dyskomfortem w okolicy zwieracza odbytu. Hemoroidy powinny być leczone, aby zapobiec stanowi zapalnemu, zakrzepicy czy nawet wypadaniu odbytu.

Dobra wiadomość jest taka, że u większości kobiet hemoroidy znikają niedługo po rozwiązaniu, gdy dziecko przestanie uciskać na żyłę dolną, a organy powrócą na swoje miejsce.

Jak radzić sobie z hemoroidami dietą?

Na częstość występowania hemoroidów wpływa historia zaparć nawykowych, czyli świadomym i długotrwałym powstrzymywaniem stolca. Sytuacja pogarsza się jeśli kobieta przed ciążą zmagała się z zaparciami przez nieodpowiednią dietę. W tym wypadku szansa na powtórzenie tego wzorca w ciąży rośnie z każdym jej miesiącem.

Badania pokazały, że dieta obfitująca w dużą ilość tłuszczów nasyconych, alkohol (działa odwadniająco), czarny pieprz, ostre papryczki oraz uboga w błonnik powodowała zwiększone ryzyko zatwardzenia, zwiększenia ciśnienia podczas oddawania stolca i powstawania hemoroidów. Brak odpowiedniego nawodnienia organizmu poprzez picie wody powoduje, że masy kałowe są na tyle zbite, że wypróżnienie się może być bolesne i utrudnione. Czymś, co przykuło moją uwagę, były badania dotyczące palenia papierosów. Grupa pacjentów, która poddana była badaniu diety i stylu życia pokazała, że palenie papierosów drastycznie zwiększa ryzyko powstania hemoroidów poprzez zwiększenie ryzyka zatwardzenia. Oczywiście kobiety w ciąży nie powinny palić papierosów, ale jeśli jeszcze ktoś ma wątpliwości, skąd te zaparcia i hemoroidy, to macie już winowajcę!

Solucją na te przypadłości jest stopniowe zwiększenie podaży produktów obfitujących w błonnik pokarmowy. Dlaczego powolne? Bo każda nagła zmiana diety (szczególnie w ciąży) jest stresogenna. Błonnik pokarmowy, który pęcznieje w układzie pokarmowym powoduje pobudzenie odruchu defekacji oraz ułatwia wypróżnienie, gdyż czyni kał “delikatniejszym”. Kał zawierający odpowiednią ilość resztek pokarmowych nie powoduje zaparć, dzięki czemu wypróżnianie jest szybsze i mniej wysiłkowe (odruch parcia jest mniejszy, co obniży ryzyko wystąpienia hemoroidów lub łagodzeniu bólowi podczas defekacji).

Do  produktów z dużą ilością błonnika z powodzeniem zaliczyć można:

• grube kasze (jęczmienna, orkiszowa, gryczana, jaglana),
• chleby wypieczone na mące o dużym przemiale (chleb żytni na zakwasie, pumpernikiel, chleb gryczany),
• wszystkie rodzaje nasion roślin strączkowych (soczewica, soja, ciecierzyca, fasola, groch),
• orzechy, nasiona i pestki (migdały, włoskie, pekan, brazylijskie, makadamia, nasiona lnu, sezam, mak, pestki dyni, słonecznika),
• pseudozboża (amarantus, komosa ryżowa),
• wszystkie rodzaje warzyw (seler, por, pietruszka, marchew, por, brokuł, bakłażan, patison),
• wszystkie rodzaje owoców (śliwki, gruszka, jabłka, brzoskwinie, pomarańcze),
• płatki zbożowe (owsiane, jaglane, gryczane).
• preparaty błonnikowe (babka płesznik, błonnik jabłkowy, otręby pszenne).

Całości dopełni odpowiednie dobowe spożycie wody – wtedy, kiedy czujemy pragnienie, ale nie mniej niż 5 szklanek płynów dziennie (wliczamy w to zupy, koktajle, kawy i herbaty!).

Ikonografikę – ściągawkę znajdziecie poniżej!

Uwaga – ciekawostka fitoterapeutyczna!

Do naturalnych sposobów na hemoroidy należy stosowanie wąkroty azjatyckiej (Centella asiatica L.), ekstraktu z kory sosny francuskiej (Pinus pinaster Aiton), czy używanie ekstraktu z pestek winogron, które mogą zmniejszyć kruchość naczyń włosowatych i poprawić mikrokrążenie w niewydolności żylnej. Według badań, z którymi się zapoznałam na potrzeby tego wpisu, żadna metoda nie jest skuteczna na 100% i nie jest pewna.

Produkty na hemoroidy

Przykładowa dieta antyhemoroidowa dla kobiety w II trymestrze ciąży:

Śniadanie na hemoroidy

Owsianka ze śliwkami i siemieniem lnianym

• 30 g płatków owsianych,
• 3 suszone śliwki albo 6 węgierek,
• łyżka siemienia lnianego,
• 3/4 szklanki mleka (mleko 1,5% albo napoju kokosowego),
• szczypta kardamonu,
• szczypta cynamonu,
• 2 orzechy włoskie do ozdoby.

Płatki owsiane i mleko umieść w rondelku i doprowadź do wrzenia. Śliwki pokrój w paseczki (suszone) albo w kostkę (świeże) i dodaj do gotujących się płatków. Kiedy płatki zaczną zagęszczać mleko – owsianka jest gotowa. Dopraw ją kardamonem i cynamonem, a następnie wyłóż na miseczkę. Posyp siemieniem lnianym oraz ozdób orzechami włoskimi. Gotowe! Zobacz moją owsiankę dla początkujących!

II śniadanie na hemoroidy

Kanapeczki z pumpernikla z pastą paprykową

• dwie kromki pumpernikla ( 35 gramów),
• dwa liście sałaty,
• ogórek kiszony,
• 2 łyżki pasty z pieczonych warzyw. Przepis na pastę z pieczonych warzyw znajdziesz tutaj!
• łyżka kiełków lucerny do ozdoby.

Pumpernikiel posmaruj pastą. Na paście ułóż liście sałaty i ogórki kiszone. Przepięknie będą wyglądać ozdobione kiełkami z lucerny.

Obiad na hemoroidy

Potrawka warzywna z soczewicą i kaszą pęczak (na 2 porcje)

• bakłażan,
• papryka,
• 3 marchewki,
• pół cukinii,
• łodyga selera naciowego,
• garść fasolki szparagowej,
• trzy sparzone pomidory bez skórki,
• pół szklanki soczewicy czerwonej,
• szklanka bulionu warzywnego (albo wody),
• przyprawy: sól, pieprz, majeranek, cząber, tymianek, słodka papryka, chilli, szczypta cynamonu.
• 2 łyżki oliwy z oliwek,
• ząbek czosnku,
• pół cebuli,
• pół szklanki kaszy jęczmiennej pęczak.

Wszystkie warzywa umyj. Obierz i pokrój w talarki marchewkę, paprykę pokrój w kostkę, podobnie jak cukinię i bakłażana. Selera naciowego posiekaj. Fasolkę szparagową oczyść i pokrój na drobne kawałki.

Dwie łyżki oliwy z oliwek wlej do większego rondla i rozgrzej na średnim ogniu. Posiekaj cebulę i zeszklij. Czosnek pokrój w malutkie talarki i dodaj do cebuli, uważając, aby przypadkiem nie zrobić z nich czipsów. Dodaj wszystkie warzywa i podsmażaj przez 2 – 3 minuty, aby lekko wydobyć z nich zapach. Dodaj wypłukaną na sicie soczewicę (w tym miejscu polecam dodać pół szklanki wytrawnego wina – nie obawiajcie się, ciężarne! Cały alkohol wyparuje 🙂 ). Całość zredukuj, a następnie dodaj bulionu i przypraw wedle uznania. Duś przez 10 minut, na końcu dodając rozgniecione pomidory, duś kolejne 10 minut.

W międzyczasie ugotuj kaszę pęczak według zaleceń producenta, albo według mojego schematu:

1, 5 szklanki wody zagotuj w garnku. Pęczak wypłucz pod bieżącą wodą na sicie. Opłukany pęczak wrzuć do wrzątku pęczak i jeszcze raz zagotuj na największym ogniu, a następnie skręć na minimalny ogień i garnek przykryj. Gotuj tak, dopóki pęczak nie wchłonie większości wody (15 minut).  Teraz możesz wyłączyć ogień i potrzymać kaszę w ciepłym, aby jeszcze trochę się “zaparowała w garnku” i wchłonęła całą wilgoć, a następnie delikatnie rusz ją łyżką, aby się nie posklejała. Gotowe.

Potrawkę podawaj z kaszą na gorąco!

Przekąska na hemoroidy

Koktajl orzechowy z tahini

• 4 orzechy włoskie,
• łyżka otrębów owsianych (nie masz otrębów? dodaj namoczone płatki owsiane!)
• banan,
• łyżka tahini,
• mleko 1,5% albo mleko roślinne.

Wszystko umieść w kielichu blendera, zmiksuj na wysokich obrotach.

Kolacja na hemoroidy

Bruschetta  pełnoziarnista z pomidorem i kiełkami

• dwie kromki chleba żytniego pełnoziarnistego,
• jeden mały pomidor,
• 2 plastry mozzarelli,
• świeża bazylia,
• ząbek czosnku,
• 1 łyżka kiełków lucerny.

Piekarnik nagrzej do 180 stopni. Pomidora, czosnek i bazylię umieść w kielichu blendera, zmiksuj. Na kromki chleba żytniego połóż po plastrze mozzarelli i pulpę z pomidora. Zapiekaj 10 minut, aż woda z pomidora się zredukuje, a ser rozpuści. Podawaj skropione oliwą z oliwek i ozdobione kiełkami lucerny.

Czy są inne sposoby radzenia robie z hemoroidami?

Oczywiście – jest ich pełno, choć nie wszystkie mogą być wykorzystane w ciąży.

Popularnym i sprawdzonym sposobem jest zwiększenie aktywności fizycznej; nawet zwykły szybszy marsz przez kilkanaście minut dziennie, czy regularny spacer spowodują lepszą perystaltykę jelit, co doprowadzi do łatwiejszego wypróżnienia się. Można też robić nasiadówki w rumianku; udowodniono, że ulgę w bólu przynosi kąpiel w 40-50 stopniach. Zaznaczę tutaj, że kąpanie się w tak ciepłej wodzie nie sprzyja ciąży, a jedynie nasiadówka (np. z rumianku) może być przydatna.

Można użyć różnego rodzaju leków przeczyszczających, choć znalezienie takiego, który z powodzeniem można stosować w ciąży, może być trudne. We współczesnej dietetyce występuje tak wiele naturalnych środków przeczyszczających, że moglibyście być zdziwieni – np. taki ksylitol, czy erytrytol spożyty w zbyt dużych ilościach skutecznie sprawi, że zechcecie odwiedzić toaletę. I to bardzo szybko. Myślę też, że otwarta przedwczorajsza maślanka pomoże Wam osiągnąć upragniony toaletowy kierunek.

Ja jednak polecam stosowanie zrównoważonej diety i umiarkowanego ruchu w ciąży, co nie powinno zaszkodzić, a pomóc.

Powodzenia! Koniecznie daj znać, czy mój wpis się Tobie podobał.

Bibliografia

1. Staroselsky A, Nava-Ocampo AA, Vohra S, Koren G. Hemorrhoids in pregnancy. Can Fam Physician. 2008;54(2):189–190.
2. Joel Zindel, Roman Inglin, Lukas Brügger, Nötige und unnötige Behandlungen beim Hämorrhoidalleiden: Der Patient bestimmt mit, Therapeutische Umschau (2014), 71, pp. 737-751. https://doi.org/10.1024/0040-5930/a000620, 2014 Hogrefe AG.
3. Sielezneff I1, Antoine K, Lécuyer J, Saisse J, Thirion X, Sarles JC, Sastre B., Is there a correlation between dietary habits and hemorrhoidal disease?, Presse Med. 1998 Mar 21;27(11):513-7.
4. Dhingra D, Michael M, Rajput H, Patil RT. Dietary fibre in foods: a review. J Food Sci Technol. 2012;49(3):255–266. doi:10.1007/s13197-011-0365-5